Wsparcie Rodziny
Ośrodek Pomocy Społecznej zobowiązany jest Ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, do realizacji zadań związanych ze wspieraniem rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych. W ramach tej działalności ośrodki zatrudniają asystentów rodzin oraz współpracują z rodzinami wspierającymi.
I. ASYSTENT RODZINY
Rola asystenta rodziny polega na pomaganiu rodzinom dysfunkcyjnym z małoletnimi dziećmi, pomocy w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, socjalnych takich jak prowadzenie gospodarstwa domowego, prawidłowe dysponowanie środkami finansowymi i inne obowiązki rodzicielskie. Nadrzędnym celem w pracy z rodziną jest wypracowanie funkcji wychowawczych na podstawowym poziomie, aby zapobiec konieczności umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej. Jeżeli jednak, taka sytuacja ma miejsce, to asystent rodziny kontynuuje swoją pracę z rodziną oraz współpracuje z instytucją pieczy zastępczej, pomagając rodzinie odzyskać stabilność życiową umożliwiającą powrót dziecka do rodziny biologicznej.
Liczba rodzin, z którymi jeden asystent rodziny może w tym samym czasie prowadzić pracę, jest uzależniona od stopnia trudności wykonywanych zadań, jednak nie może przekroczyć 15.
Przydzielenie rodzinie asystenta rodziny następuje na wniosek pracownika socjalnego, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz dokonaniu analizy sytuacji rodziny.
Do zadań asystenta rodziny należy w szczególności:
- opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym;
- opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej;
- udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych;
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych;
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi;
- wspieranie aktywności społecznej rodzin;
- motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
- udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;
- motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych;
- udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;
- podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
- prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci;
- realizacja zadań określonych w ustawie z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem;
- prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;
- dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku;
- monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
- sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach;
- współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny;
- współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą, o których mowa w art. 9a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, lub innymi podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań uzna za niezbędną.
II. RODZINY WSPIERAJĄCE
To zupełnie nowy pomysł na wsparcie osób, korzystających z pomocy społecznej z powodu trudności w rodzinach i w opiece nad dziećmi, chociaż mocno związany z asystą rodziny. Rodzina wspierająca nie realizuje swoich działań zawodowo - jest to raczej forma towarzyszenia rodzinie mającej trudności w opiece i wychowaniu dzieci na podstawie własnej chęci pomocy innym, tworząc tym samym siatkę wsparcia społecznego.
Rodziny wspierające, które spełniają wymagania formalne i uzyskają możliwość pełnienia tej roli, wykonują ją na podstawie podpisanego porozumienia pomiędzy Ośrodkiem Pomocy Społecznej a przedstawicielem rodziny. Porozumienie to określa, jakie ma zadania rodzina wspierająca, na jakiej zasadzie współpracuje z rodziną wspieraną, jakimi dysponuje narzędziami. Zgodnie z zasadami pracy rodzin wspierających i na mocy porozumienia, rodziny wspierające otrzymują zwrot kosztów związanych z udzielaniem wsparcia.
Zadaniem rodzin wspierających jest pomoc rodzinom, które mają trudności w opiece i wychowaniu dzieci jak również w szeroko pojętym funkcjonowaniu w społeczeństwie. Rodzina wspierająca pomaga przede wszystkim na podstawie własnych, posiadanych zasobów i umiejętności, wiedzy z zakresu funkcjonowania rodziny i prawidłowego wychowywania dzieci.
Rodzina wspierająca zajmuje się w szczególności:
- organizowaniem czasu wolnego dzieciom z rodzin wspieranych,
- wypracowaniem nawyku wspólnego spędzania czasu przez członków rodziny,
- pomocą dzieciom w nauce,
- udzielaniem wskazówek w takich kwestiach jak: gotowanie, sprzątanie, utrzymanie higieny osobistej czy racjonalne prowadzenie budżetu domowego,
- utrzymywaniem stałego kontaktu z rodziną wspieraną i z OPS.
Jak zostać rodziną wspierającą?
- Kandydat zgłasza swoją gotowość do udziału w procesie pomocy rodzinom wspieranym poprzez złożenie w Ośrodku umotywowanego wniosku,
- Kandydat udziela wywiadu środowiskowego w swoim miejscu zamieszkania pracownikowi socjalnemu,
- Z kandydatem przeprowadza się badanie psychologiczne przez psychologa w celu uzyskania opinii;
- Kierownik Ośrodka po otrzymaniu wywiadu środowiskowego i opinii psychologicznej wystawia opinię o kandydacie (tylko opinia pozytywna pozwoli na bycie rodziną wspierającą);
- Przedstawiciel rodziny wspierającej podpisuje porozumienie z Kierownikiem Ośrodka, na podstawie którego rodziny wspierające będą mogły rozpocząć pracę oraz będą uprawnione są do zwrotu kosztów związanych z udzielaniem wsparcia.